Lise öğrencilerinde çoklu görev yapmanın derinlik algısı ve tepki süresi üzerine etkisi
Effect of Multitasking on Stereopsis and Reaction Time in High School Students
Anahtar Kelimeler:
Çoklu Görev- Derinlik Algısı- Reaksiyon Süresi- Bilişsel Yük- Psikomotor Performans- El-Göz Koordinasyonu- Lise ÖğrencileriÖzet
Bu çalışma, çoklu görev yapmanın (multitasking), lise çağındaki bireylerin derinlik algısı (stereopsis) ve reaksiyon süresi üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmaya, 14–18 yaş aralığında 262 lise öğrencisi (131 erkek, 131 kız) katılmıştır. Katılımcıların stereopsis düzeyleri Stereo Fly Testi ile, reaksiyon süreleri ise BlazePod™ cihazı kullanılarak ölçülmüştür. Her katılımcıya hem tek görevli (monotasking) hem de çoklu görevli (multitasking) koşullarda testler uygulanmıştır. Çoklu görev koşulunda, katılımcılara aynı anda hem bilişsel (sayı sayma) hem de motor (reaksiyon verme) görevler yüklenmiştir. İstatistiksel analizler, çoklu görev durumunun stereopsis üzerinde anlamlı bir bozulmaya (Wilcoxon testi, p < 0.001) ve reaksiyon süresinde belirgin bir artışa (bağımlı gruplar t-testi, p < 0.001) yol açtığını ortaya koymuştur. Her iki değişkende de etki büyüklüğü yüksek düzeydedir (Cohen’s d > 1.75), bu da çoklu görevin bilişsel ve psikomotor performans üzerindeki baskılayıcı etkisini göstermektedir. Bulgular, Kahneman’ın (1973) dikkat kapasitesi modeliyle uyumlu olarak, sınırlı bilişsel kaynakların eşzamanlı görevler arasında bölünmesinin performans kaybına yol açtığını desteklemektedir. Sonuç olarak, çoklu görev yapma lise öğrencilerinde hem algısal hem de motor becerileri olumsuz yönde etkilemektedir. Bu bulgular, özellikle eğitim ve spor ortamlarında dikkat ve görev yükünün planlanmasında çoklu görev koşullarının etkilerinin dikkate alınması gerektiğine işaret etmektedir.
İndirmeler
Referanslar
Ager, A. L., Cools, A. M., Borms, D., & Roy, J. S. (2024). How does a motor or cognitive dual-task affect our sense of upper limb proprioception?. Plos one, 19(3), e0299856.
Al-Yahya, E., Dawes, H., Smith, L., Dennis, A., Howells, K., & Cockburn, J. (2011). Cognitive motor interference while walking: a systematic review and meta-analysis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 35(3), 715-728.
Anguera, J. A., Boccanfuso, J., Rintoul, J. L., Al-Hashimi, O., Faraji, F., Janowich, J., ... & Gazzaley, A. (2013). Video game training enhances cognitive control in older adults. Nature, 501(7465), 97-101.
Arguz, A., Bayraktar, Y., Aslan, A. K., Kocaoğlu, Y., & Erkmen, N. (2023). The effect of warming on visual response time in dominant and non-dominant lower and upper extremities. Turkish Journal of Sport and Exercise, 25(3), 348-356.
Aslan, A. K., Cicioğlu, H. İ., Kocaoğlu, Y., & Erkmen, N. (2023). 11-14 Yaş Grubu Çocuklarda Müzik Türü ile El-Göz Tepki Sürelerinin İlişkisi. Ulusal Kinesyoloji Dergisi, 4(1), 38-46.
Aslan, A. K., Erkmen, N., Cicioğlu, H. İ., & Kocagöz, A. (2024). Relationship of hand-eye reaction time with stereopsis in 15-19-year-old adolescents. Advances in Health and Exercise, 4(2), 94-99.
Bucsuházy, K., & Semela, M. (2017). Case study: Reaction time of children according to age. Procedia Engineering, 187, 408-413.
Corp, D. T., Lum, J. A., Tooley, G. A., & Pearce, A. J. (2014). Corticospinal activity during dual tasking: A systematic review and meta-analysis of TMS literature from 1995 to 2013. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 43, 74-87.
Dykiert, D., Der, G., Starr, J. M., & Deary, I. J. (2012). Sex differences in reaction time mean and intraindividual variability across the life span. Developmental psychology, 48(5), 1262.
Fuhrmann, D., Knoll, L. J., & Blakemore, S. J. (2015). Adolescence as a sensitive period of brain development. Trends in cognitive sciences, 19(10), 558-566.
Gazzaley, A., Stuss, D. T., & Knight, R. T. (2013). Principles of frontal lobe function.
Hasan, M. K. (2024). Digital multitasking and hyperactivity: unveiling the hidden costs to brain health. Annals of Medicine and Surgery, 86(11), 6371-6373.
Jiang, L., Kasahara, S., Ishida, T., Wei, Y., Chiba, A., Samukawa, M., & Tohyama, H. (2023). Dual-task interference slows down proprioception. Motor control, 27(3), 465-479.
Johannsen, L., Kiesel, A., Koch, I., & Müller, H. (2022). Interference between cognition and motor control in human multitasking: An editorial. Acta Psychologica, 230, 103692-103692.
Johnson, E. O., Babis, G. C., Soultanis, K. C., & Soucacos, P. N. (2008). Functional neuroanatomy of proprioception. Journal of surgical orthopaedic advances, 17(3), 159-164.
Kahneman, D. (1973). Attention and effort. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Kiesel, A., Johannsen, L., Koch, I., & Müller, H. (Eds.). (2022). Handbook of human multitasking. Springer Nature.
Kim, C., Cilles, S. E., Johnson, N. F., & Gold, B. T. (2012). Domain general and domain preferential brain regions associated with different types of task switching: A meta‐analysis. Human brain mapping, 33(1), 130-142.
Langsdorf, L. E., Kübler, S., & Schubert, T. (2022). Investigation of reward effects in overlapping dual-task situations. Acta Psychologica, 222, 103465.
Löhr-Limpens, M., Göhringer, F., & Schenk, T. (2022). Dual-task interference in action programming and action planning—Evidence from the end-state comfort effect. Acta Psychologica, 228, 103637.
Madore, K. P., & Wagner, A. D. (2019). Multicosts of Multitasking. Cerebrum : the Dana forum on brain science, 2019, cer-04-19.
McBeath, M. K., Tang, T. Y., & Shaffer, D. M. (2018). The geometry of consciousness. Consciousness and cognition, 64, 207-215.
O'connor, A. R., & Tidbury, L. P. (2018). Stereopsis: are we assessing it in enough depth?. Clinical and Experimental Optometry, 101(4), 485-494.
Ophir, E., Nass, C., & Wagner, A. D. (2009). Cognitive control in media multitaskers. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(37), 15583-15587.
Patel, B., & Rathi, P. (2019). Effect of 4 week exercise program on visual reaction time. Int J Phys Educ Sport Heal, 6(4), 143-147
Poldrack, R. A., & Yarkoni, T. (2016). From brain maps to cognitive ontologies: informatics and the search for mental structure. Annual review of psychology, 67(1), 587-612.
Rothbart, M. K., & Posner, M. I. (2015). The developing brain in a multitasking world. Developmental Review, 35, 42-63.
Rothbart, M. K., & Posner, M. I. (2015). The developing brain in a multitasking world. Developmental Review, 35, 42-63.
Rubinstein, J. S., Meyer, D. E., & Evans, J. E. (2001). Executive control of cognitive processes in task switching. Journal of experimental psychology: human perception and performance, 27(4), 763.
Sanbonmatsu, D. M., Strayer, D. L., Medeiros-Ward, N., & Watson, J. M. (2013). Who multi-tasks and why? Multi-tasking ability, perceived multi-tasking ability, impulsivity, and sensation seeking. PloS one, 8(1), e54402.
Sharma, P. (2018). The pursuit of stereopsis. Journal of American Association for Pediatric Ophthalmology and Strabismus, 22(1), 2-e1.
Van Humbeeck, N., Van Wilderode, M., Kliegl, R., van Wieringen, A., & Krampe, R. T. (2024). Multitasking across the lifespan in different task contexts. Scientific Reports, 14(1), 11817.
Wilmer, H. H., Sherman, L. E., & Chein, J. M. (2017). Smartphones and cognition: A review of research exploring the links between mobile technology habits and cognitive functioning. Frontiers in psychology, 8, 605.
Żak, M., Mikrut, G., & Sobota, G. (2023). Measurement of Simple Reaction Time of the Cyclist in the Laboratory and Natural Environment Condition. Sensors (Basel, Switzerland), 23(8), 3898. https://doi.org/10.3390/s23083898
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Ahmet Kaan Aslan- Nurtekin Erkmen- Betül Seher Uysal- Özge Karabeyeser
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
