Aktif spor yapan lise öğrencilerinin fiziksel aktiviteye yönelik tutumlarının bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi
Anahtar Kelimeler:
Fiziksel aktivite, Tutum, Lise, Öğrenci.Özet
Bu araştırmanın amacı, aktif spor yapan lise öğrencilerinin fiziksel aktiviteye yönelik tutumlarını belirlemek ve bu tutumların cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, spor branşı ve spor yapma süresi gibi değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırmanın evrenini 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Yozgat ilinde öğrenim gören lise öğrencileri; örneklemini ise kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen ve aktif olarak spor yapan 387 gönüllü öğrenci oluşturmaktadır. Veriler, fiziksel aktiviteye yönelik tutum ölçeği ve demografik bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistiklerin yanı sıra bağımsız örneklemler için t-testi ve tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, öğrencilerin fiziksel aktiviteye yönelik tutumlarının genel olarak orta-üst düzeyde olumlu olduğunu göstermiştir. Cinsiyet değişkenine göre yalnızca “sağlık” boyutunda erkek öğrenciler lehine anlamlı fark bulunurken, okul türüne göre “sosyal duygular” ve “toplam tutum” puanlarında özel okul öğrencileri lehine anlamlı fark tespit edilmiştir. Sınıf düzeyi, spor branşı ve spor yapma süresi değişkenlerine göre ise anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin fiziksel aktiviteye yönelik olumlu tutumlarının geliştirilmesi için özellikle ekipman kullanımı, sağlık farkındalığı ve sosyal duygulara yönelik eğitici ve destekleyici çalışmalar yapılması önerilmiştir.
İndirmeler
Referanslar
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179–211.
Akandere, M., Özyalvaç, N. T., ve Duman, S. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumları ile akademik başarı motivasyonlarının incelenmesi (Konya Anadolu Lisesi örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 1-10.
Aktaş, S., Şimşek, B., Dinçer, N., ve Köseoğlu, Y.D. (2024). Egzersiz Bağımlılığı ve Yaşam Doyumu: Fitness Yapan Bireyler Üzerine Literatür İncelemesi. s. 105-122. Duvar Yayınları, İzmir.
Balla, J., Polet, J., Kokko, S., Hirvensalo, M., Vasankari, T., Lintunen, T., … Hagger, M. S. (2024). Predicting adolescents’ physical activity intentions: Testing an integrated social cognition model. International Journal of Behavioral Medicine, 31(1), 41–54.
Biddle, S. J. H., Ciaccioni, S., Thomas, G., ve Vergeer, I. (2019). Physical activity and mental health in children and adolescents: An updated review of reviews and an analysis of causality. Psychology of Sport and Exercise, 42, 146–155.
Birgün, A., Özen, E., Uğraş, B. S., ve Pehlivan, B. S. (2020). Ortaokul öğrencilerinin fiziksel aktiviteye tutum düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Mountaineering and Climbing, 3(2), 64–75.
Blacklock, R. E., Rhodes, R. E., ve Brown, S. G. (2007). Relationship between regular walking, physical activity, and health-related quality of life. Journal of Physical Activity and Health. 4, 138-152.
Brazo-Sayavera, J., Aubert, S., Barnes, J. D., González, S. A., ve Tremblay, M. S. (2021). Gender differences in physical activity and sedentary behavior: Results from over 200,000 Latin-American children and adolescents. Plos One, 16(8), 1-14.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2024). Bilimsel araştırma yöntemleri (36. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Çoruh, H., Haşıl Korkmaz, N., Uğur Mutlu, S., ve Kurt, Ş. (2024). Beden Eğitimi ve Spor Eğitiminde Fiziksel Aktivite için Teknolojiyle Oyunlaştırmanın Önemi: Sistematik Derleme. Uluslararası Beden Eğitimi Spor ve Teknolojileri Dergisi, 5(1), 1-9.
Göksel, A.G., ve Caz, Ç. (2016). Anadolu Lisesi öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-10.
Graham, D. J., Sirard, J. R., ve Neumark-Sztainer, D. (2011). Adolescents’ attitudes toward sports, exercise and fitness predict physical activity 5 and 10 years later. Preventive Medicine, 52(2), 130–132.
Hanayoğlu, T., Şimşek, B., ve Kartal, A. (2024). Üniversite Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. s. 4-25. Duvar Yayınları, İzmir.
Herting, M. M., ve Chu, X. (2017). Exercise, cognition, and the adolescent brain. Birth Defects Research, 109(20), 1672–1679.
Karasar, N. (2024). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. London: Guilford publications.
Koca, C., ve Aşçı, F. H., (2004). Atletik yeterlik düzeyi ve cinsiyetin beden eğitimine yönelik tutum üzerine etkisi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1, 15-24.
Koçak, F., Tuncel, S., ve Tuncel, F. (2015). Spor alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sporda sürdürülebilirliğe ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dergisi, 13(1), 29-39.
Loprinzi, P. D., Cardinal, B. J., Cardinal, M. K., ve Corbin, C. B. (2017). Physical Education and Sport: Does Participation Relate to Physical Activity Patterns, Observed Fitness, and Personal Attitudes and Beliefs? American Journal of Health Promotion. 32(3):613-620.
Morton, K. L., Atkin, A. J., Corder, K., Suhrcke, M., ve Van-Sluijs, E. M. (2016). The school environment and adolescent physical activity and sedentary behaviour: A mixed-studies systematic review. Obesity Reviews, 17(2), 142–158.
Oja, L., ve Piksööt, J. (2022). Physical activity and sports participation among adolescents: Associations with sports related knowledge and attitudes. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(10), 6235.
Önal, L., Yılmaz, H. H., Kaldırımcı, M., ve Ağduman, F., (2017). Atatürk Üniversitesi öğrencilerinin spora karşı tutumları ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 26-34.
Sarker, S. K., Hossain, M. S., ve Rahman, A. (2019). Physical activity attitudes among adolescents in Bangladesh: Associations with sociodemographic, lifestyle and activity-related factors. Public Health, 174, 69–77.
Savaş, B., ve Çelik-Kayapınar, F. (2013). Improving Attitude Scales Study for Physical Activities. O. Strelova, İ. Hristov, K. Mortan, P. Peeva, R. Sam, N. Sam, E. Galay, E. Atasoy (Eds.), The Science and Education at the beginning of the 21st Century in Turkey (pp.495-499). St. Kliment Ohridsky University Press.
Simonton, K. L., Mercier, K., Centeio, E., Barcelona, J., Phillips, S., ve Garn, A. C. (2021). Development of Youth Physical Activity Attitude Scale (YPAAS) for elementary and middle school students. Measurement in Physical Education and Exercise Science. 25(2), 110-126.
Şimşek, B., Güleşçe, M., Sargin, K., Kartal, A., ve Gümüşdağ, H. (2023b). A Study on E-Sports, Motivation, and Physical Activity Triangle. Research in Sport Education and Sciences, 25(1), 7-13.
Şimşek, B., Hanayoğlu, T., Ervüz, E., ve Kartal, A. (2023a). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite, yaşam kalitesi ve ağrı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 13- 22.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Boston: Pearson Education.
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2019). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Akademik Yayıncılık.
Telama, R. (2009). Tracking of physical activity from childhood to adulthood: A review. Obesity Facts, 2(3), 187–195.
Tezcan-Kardaş, N., Bülbül-Kardaş, S., ve Sadık, R. (2017). Zihinsel engelli çocuğu olan bireylerin çocuklarının sportif etkinliklere yönelik tutumlarının incelenmesi. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 34-43.
Uzun, B., ve Özer, M. K. (2018). Beden Eğitimi Derslerinde Basit Aktivite Ölçer Sam ve Fitness Eğitimi Gözlem Sistemi Sofit Sonuçlarının Kalp Atım Hızı Monitörü Kayıtları İle Karşılaştırılması. Sağlık ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 5-12
World Health Organization. (2020). Guidelines on physical activity and sedentary behaviour. https://www.who.int/publications/i/item/9789240015128
World Health Organization. (2024). Physical activity. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity
Yanık, M., ve Çamlıyer, H. (2015). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin beden eğitimi ve spora ilişkin tutumları ile okula yabancılaşma düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Uluslararası Spor, Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(1), 9-19.
Yapıcı, E. C., ve Alpullu, A. (2022). Z kuşağında yer alan öğrencilerin spora yönelik tutumlarının incelenmesi. Sportive, 5(1), 22–35.
Yıldırım, M., Araç Ilgar, E., ve Uslu, S. (2018). Lise Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Turkish Studies, 13(27), 1711-1727.
Yılmaz, A., Zorlu, M., & Aslantürk, B. (2023). Beden okuryazarlığı, fiziksel aktivite davranışı, ve ders dışı sportif etkinlikler arasındaki ilişki. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 28(3), 231-242.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Fatih Akgül- Mehmet Yıldırım
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
