Bireylerin Rekreasyonel Aktivitelere İlişkin Sağlık İnançları Modeline Göre İncelenmesi
Özet
Sağlıklı yaşamın önemli unsurlarından birisi fiziksel aktivitedir. Günümüzde teknolojik gelişmeler ve beraberindeki birçok etmen insanları hareketsiz bir yaşama sürüklemekte ve beraberinde de birçok sağlık problemini getirmektedir. Bu nedenle bu çalışmada bireylerin sportif rekreasyonel aktivitelere katılımında sağlık inanç düzeylerinin çeşitli değişkenlerle incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 18 yaş ve üzeri gönüllü olarak katım sergileyen 617’si erkek, 801’i kadın olmak üzere toplamda 1418 birey oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Ertüzün ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen Sportif Rekreasyonel Aktivitelere İlişkin Sağlık İnanç Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçek 5 alt boyuttan ve 21 sorudan oluşan likert tipli bir ölçek olup, ölçeğin alt boyutlarında (Algılanan Ciddiyet, Algılanan Engeller, Fiziksel Yarar, Psikososyal Yarar, Öz Etkilik) cronbach alpha iç tutarlılık katsayıları 0,70 ile 0,92 arasında çıkmıştır. Verilerin analizinde; veriler normal dağılım göstermesinden dolayı parametrik testlerden T testi ve ANOVA uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre katılımcıların %80,2’si sportif rekreasyonel etkinliklere katıldığını belirtirken % 19,8 i katılmadığını belirtmiştir. Rekreasyonel etkinliklere katılan katılımcıların %45,4’ü bireysel, %54,6’sı grup aktivitelerini tercih ettiği saptanmıştır. %50,6’sının sağlık ile ilgili bilgilere en çok internetten ulaştıkları sonucu bulunmuştur. Alt boyutlar ve cinsiyet arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamış olup (p>0,05), alt boyutlar ve yaş arasındaki farka bakıldığında ise fiziksel yarar ve yaş arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,05). Bu fark 23-27 ve 33-37 yaşları arasında bulunmaktadır (p<0,05). Alt boyutlar ve gelir durumu arasındaki farka bakıldığında algılanan ciddiyet, fiziksel yarar ve psikososyal yarar ile gelir durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farka rastlanmıştır (p<0,05). Tüm alt boyutlar ve eğitim durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak; sağlıklı bir yaşam sürmek isteyen bireylerin, hem psikolojik hem de fiziksel olarak iyi oluş düzeylerinde rekreatif etkinliklere gönüllü katılım sağlanıyor olmasının önemli bir rol oynadığı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: rekreasyon, fiziksel aktivite, sağlık inancı.
Referanslar
Bize, R., Johnson, J. A., & Plotnikoff, R. C. (2007). Physical activity level and health-related quality of life in the general adult population: a systematic review. Preventive medicine, 45(6), 401-415.
Brown, D. W., Balluz, L. S., Heath, G. W., Moriarty, D. G., Ford, E. S., Giles, W. H., & Mokdad, A. H. (2003). Associations between recommended levels of physical activity and health-related quality of life Findings from the 2001 Behavioral Risk Factor Surveillance System (BRFSS) survey. Preventive medicine, 37(5), 520-528.
Çingöz, Y. E., Altuğ, T., Şensoy, C., Turan, M., Yönal, M., & Hazal, A. K. I. N. (2022). Bireylerin sportif rekreasyonel aktivitelere ilişkin sağlık inancı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports, 11(1), 1-18.
De Moor, M. H. M., Beem, A. L., Stubbe, J. H., Boomsma, D. I., & De Geus, E. J. C. (2006). Regular exercise, anxiety, depression and personality: a population-based study. Preventive medicine, 42(4), 273-279.
Dinç, N., Güzel, P., & Özbey, S. Rekreasyonel Fiziksel Aktiviteler ile Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4), 181-186.
Dinç, N. & Ergin, E. (2023). Rekreasyonel bakış açısı ile fiziksel aktivite ve sağlık. Bölüm 3. Editör:Esentaş- Deveci, M. & Güzel- Gürbüz, P., Serüven Yayınevi.
Durhan, T. A., Akgül, B. M., & Türkmen, E. (2024). Health Beliefs on Sportive Recreational Activities of University Students. International Journal of Religion, 5(3), 230-236.
Ertuzun, E., Bodur, S., & Karakucuk, S. (2013). The Development of Health-Belief Scale on Sportive Recreational Activities. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 89, 509-516.
Jorvand, R., Sadeghirad, K., Haeri Mehrizi, A. A., Ghofranipour, F., & Tavousi, M. (2019). Determinants of daily exercises among employees with overweight or obesity: the application of health belief model. Journal of Research and Health, 9(5), 387-393.
Karaküçük S, &Gürbüz B. (2007).Rekreasyon ve Kent(li)leşme. Ankara: Gazi Kitabevi.
Kılbaş Ş.(2001). Rekreasyon Boş Zaman Değerlendirme. 1.Baskı. Adana: Anaca Yayınları.
Malm, C., Jakobsson, J., & Isaksson, A. (2019). Physical activity and sports—real health benefits: a review with insight into the public health of Sweden. Sports, 7(5), 127.
Pau, M.; Porta, M.; Coghe, G.; Frau, J.; Lorefice, L.; Cocco, E. (2020). Does Multiple Sclerosis Differently Impact Physical Activity in Women and Man? A Quantitative Study Based on Wearable Accelerometers. Int. J. Environ. Res. Public Health, 17, 8848.
Salmon, P. (2001). Effects of physical exercise on anxiety, depression, and sensitivity to stress: a unifying theory. Clinical psychology review, 21(1), 33-61.
Vural, M., Coruh, Y. (2017). Determination of sports health belief levels of individuals who do sports for recreational purposes. Turkish Journal of Sport and Exercise , 19 (2) , 202-206 . DOI: 10.15314/tsed.286014
Wendel-Vos, G. W., Schuit, A. J., Tijhuis, M. A. R., & Kromhout, D. (2004). Leisure time physical activity and health-related quality of life: cross-sectional and longitudinal associations. Quality of Life research, 13(3), 667-677.
World Health Organization. (2001). The World Health Report 2001: Mental health: new understanding, new hope.
World Health Organization. (2019). Global action plan on physical activity 2018-2030: more active people for a healthier world. World Health Organization.
Yalcin, B., & Arslan, F. (2016). Health Beliefs of University Students With Regard To Sportive Recreational Activities. International Journal of Health Management and Tourism, 1(1), 2-13.
Yetim A. (2010). Sosyoloji ve Spor. Ankara: Berikan Yayınevi.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Nurten Dinç- Pınar Güzel Gürbüz- Melike Esentaş Deveci
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
